Ikarus 60

Parametry: 9,5-metrowy, 2-drzwiowy, przedniosilnikowy, wysokopodłogowy

Liczba: 18 szt.
Lata eksploatacji: 1954-1969

Pod koniec lar 40. ma swoje powojenne początki legenda węgierskiej motoryzacji - Ikarus. W 1951 r. ruszyła produkcja pierwszego modelu z oznaczeniem 60, którego w latach 1951-1959 wyprodukowano 1892 sztuk, z czego 256 trafiło do Polski. Ikarus 60 konstrukcyjnie podobny był do Mavaga Tr-5. Modyfikacji uległa ściana przednia, której nadano pionowy kształt i pozbawiono nosa. Nadwozie podwyższono o 10 cm. Ikarus równolegle od 1956 r. produkował model 602, wykonany w liczbie 927 szt., z których 100 trafiło do Polski. Ikarusa 60 zastąpił podobny konstrukcyjnie Ikarus 620.

Fabrycznie nowe Ikarusy 60 świeżo po dostawie, wozy z numerami z zakresu 36-43. Źródło: Życie Lubelskie nr 150, 1954 r.

W czerwcu 1954 roku lubelskie MPK otrzymało 8 pierwszych autobusów typu Ikarus 60 (numery taborowe 36-43). Ten zastrzyk taboru pozwolił na usprawnienie komunikacji. Ikarusy wraz z Mavagami szybko stały się podstawą taboru. W 1956 r. wpisano na stan 2 kolejne wozy (45-46), w marcu 1957 r. - 3 (44, 47, 48), a w 1958 r. - ostatnie 5 (55-59). Podane numery pochodzą ze spisu z 1960 r., a więc po uporządkowaniu numeracji Mavagów Tr-5, Starów 52 i Ikarusów 60, jakie miało miejsce w 1957 r. (info: Ziutek). W 1958 r. ruszyły dostawy krajowej produkcji Sanów H-01, w wyniku czego zaprzestano importu Ikarusów. Wozy z 1958 r. zastąpiły już pierwsze wyeksploatowane Mavagi.

Ikarus 60 wyposażony był w 6-cylindrowy, 4-suwowy, wysokoprężny silnik Csepel na licencji Steyr. Silnik ten był górnozaworowy, posiadał komorę wstępną i wtrysk pośredni, a także mokre tuleje. Średnica tłoka wynosiła 110 mm, a skok - 140 mm. Pojemność skokowa wynosiła 7,98 l, a w alternatywnie stosowanym silniku Mavag Lang na licencji Mercedes - 7,27 l. Stopień sprężania wynosił 21, a moc maksymalna - 125 KM przy 2200 obr/min. Głowice były oddzielne dla każdego cylindra. Smarowanie silnika było ciśnieniowe, z obiegiem wymuszonym pompą zębatą. Wał korbowy był kuty. Tłoki posiadały podobno aż 6 pierścieni - 4 uszczelniające i 2 zgarniające. Pompa wtryskowa, tak jak rozrusznik i prądnica były produkcji Bosch. Silnik umieszczony z przodu pojazdu napędzał oś tylną za pośrednictwem dzielonego wału. Oś tylna posiadała dwustopniową przekładnię. Zawieszenie oparte było na resorach półeliptycznych, tylko z przodu zastosowano amortyzatory. Hamulce były sterowane pneumatycznie. Wyposażenie wnętrza było takie jak w autobusach Mavag.

Już w pierwszym roku eksploatacji wozom doskwierały awarie. Uszkadzały się mechanizmy kierownicze, resory, łożyska i koła zębate skrzyń biegów. MPK nie dostawało odpowiednich dostaw tych części. Resory łamały się w wyniku przeciążenia i złego stanu dróg - mało było ulic asfaltowych, za to wiele wybojów i dziur. Ikarusy 60 były nieco szybsze od Mavagów, ale bardzo szkodziły im przeciążenia wynikające z tłoku występującego w lubelskich warunkach. W rezultacie, już w 1955 roku połowa Ikarusów była unieruchomiona. Jedną z poważniejszych awarii było wyłamanie się zębów kół zębatych w skrzyniach biegów. MPK nie otrzymywało żadnych części zamiennych, co uniemożliwiało wykonanie naprawy. Z pomocą przyszła lubelska parowozownia, która we własnych warsztatach wyprodukowała koła zębate. Uszkodzeniom ulegały też wały kardana. Zaletą autobusów była solidna konstrukcja nośna, oparta na ramie, w przyzwoity sposób zabezpieczona przed korozją - w przeciwieństwie do dostarczanych później Sanów. Niejeden Ikarus przeżył wiele Sanów.

Wozy typu 60 obsługiwały wszystkie linie autobusowe. Stawały się one charakterystyczne wszędzie tam, gdzie nie docierały trolejbusy.

W 1962 r. skasowano Ikarusy: 36, 37, 38, 39, 40, 41, 43 (7 szt.).

Autobusom wykonywano naprawy główne. W 1963 r. zgodnie z raportem z archiwum MPK kilka wozów wysłano do MPA Warszawa na remont. Wozy te uzyskały już przebiegi rzędu 300 tys km. i zapowiadało się na ich kasację za 2 lata.

W 1964 r. w taborze było jeszcze 10 szt. Ikarusów 60 z roczników 1954, 1956, 1958. Miały one przebiegi 240-360 tys. km. Skasowano autobus nr 46.

W 1966 r. jednego Ikarusa 60 przebudowano na pogotowie techniczne. W taborze firmy było jeszcze 19 Ikarusów typów 60 i 620, w tym na pewno 10 szt. typu 620 i zapewne 9 szt. typu 60.

W 1967 r. skasowano 4 Ikarusy 60. Zostało ich jeszcze 5 szt.

W 1969 r., na wiosnę, po dostawie 6 Jelczy 272MEX skasowano ostatnie Ikarusy 60 w liczbie 5 szt., a później także pierwsze 4 Ikarusy 620.

Podsumowując, Ikarusy 60 wycofano dopiero po dostawach krajowych Jelczy 272 MEX pod koniec lat 60. Pierwsza kasacja nastąpiła najpewniej w 1962 r., ostatnia - w 1969 r.

Dane na podstawie powszechnej inwentaryzacji środków transportu - trolejbusów MPK Lublin z 1960 r., z zasobów Archiwum Państwowego w Lublinie, Zespół 35/2397/0; oraz Kurier Lubelski 24.03.1957

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł