Feliks Haczewski opisywał w czasopismie Architektura w 1965 r. osiedle Adama Mickiewicza LSM w Lublinie, którego był projektantem.

Miasto przyznało teren pod osiedle w 1957 r. Był to obszar rolniczy o powierzchni 360 ha, pofałdowany, przecięty wąwozami, o różnicy poziomów do 30 m. Dzielnicę Rury podzielono na 6 osiedli, dostosowując je do rzeźby terenu.

W najwyższym punkcie dzielnicy przewidziano ośrodek usługowy. W wąwozach przewidziano zieleń i ulice. Wąwóz wschodni przewidziano pod sporty zimowe, południowy - boiska, baseny. W dzielnicy pierwotnie przewidziano szkoły, przychodnie, szpital, kino, garaże samochodowe, sieć ogrodów i placyków. Ogrzewanie zapewnione było z osieldowej kotłowni.

Osiedle Mickiewicza było jednym z 6 przewidzianych. Umieszczono je przy ul. Głębokiej. W kierunku miasta prowadziły ul. Wileńska i Filaretów. Osiedle miało powierzchnię 26 ha. Budynki rozmieszczono tak, by dopasować je do rzeźby terenu. Wykonywano możliwie mało prac ziemnych.

Projekt od 1957 r. kilkakrotnie zmieniano, lecz podstawowe zasady zachowano. W dolinie ul. Głębokiej znalazła się kotłownia i garaże. Na wyższych terenach - bloki 3, 4 i 5-kondygnacyjne. Przy ul. Filaretów przewidziano 11-poziomowe wieżowce. Zabudowa była luźno rozmieszczona. Powstały zielone wnętrza osiedla. 

Aby urozmaicić krajobraz, budynki mają zróżnicowaną wysokość. Punkty usługowe znalazły się w parterowych budynkach. Przedszkole znalazło się na uboczu, aby hałas dzieci nie wprowadzał dyskomfortu dla mieszkańców.

Architekt wykorzystał nachylenie terenu i od strony zbocza umieścił garaże i śmietniki. Dzięki temu na osiedlu nie było wolnostojących altan śmietnikowych. Przewidziano też ciągi piesze z przystanków na Głębokiej i Filaretów do bloków.  Chodniki oddzielono od jezdni szerokim pasem zieleni z krzewami i drzewami. Place zabaw znalazły się otoczeniu zieleni.

Budynku są wykonane z typowych elementów, rozstaw poprzecznych ścian to 3 i 4 m. Wszystkie mieszkania miały taki sam węzeł łazienkowo-kuchenny. W mieszkaniach były wbudowane szafy. Wysokość kondygnacji obniżono do 2,5 m dla obniżenia kosztów budowy. WC było wydzielone, a do łazienek docierało światło dzienne. Architekt dążył jednak do tego, by pomimo typowych elementów każdy budynek odróżniał się. Planując kolejne budynki zmieniano w nich układ mieszkań stosownie do potrzeb.

W piwnicach znalazły się przewiewne pralnie. W pierwszych budynkach mieszkania na parterze były na poziomie terenu, by zapewnić łatwy dostęp. Później z tego zrezygnowano.

Prace zaczęły się od dyskusji z kilkuset członkami spółdzielni. Architekt wprowadzał różne modyfikacje w projektach szkoły, przedszkola i apteki, by lepiej odpowiadały potrzebom. Prace projektowe nad os. Mickiewicza trwały 8 lat. Pierwotnie miało być 8000 mieszkańców, finalnie - 12000. W blokach poza M1, M2, M3 i M4 była też nieduża liczba mieszkań M5, M6, a nawet M7.

Feliks Haczewski pracował w ciągu pierwszego półrocza z grupą architektów: Zdzisław Hryniak, Adam Krzyszkowski, Zbigniew Parandowski. Przez lata współpracował też z następującymi osobami: Maria Breyer, Anna Gadomska, Urszula Minkowska, Jerzy Rzepecki, Krzysztof Stańczyk.

Pierwsze budynku przy Wallenroda były oddane w 1959 r. Artykuł Haczewskiego był z lata 1965 r. Osiedle było ukończone w 80% i zamieszkałe przez 10 000 osób. Kolejne budynki mieszkalne i pawilony miały być gotowe w 1966 r., co miało zakończyć budowę osiedla.

Szkoła przy ul. Wajdeloty miała oryginalny projekt na planie litery L i schodkowo dopasowywała się do terenu.

W 1964 r. ruszyła budowa kolejnego osiedla LSM - os. Słowackiego położonego na zachód od os. Mickiewicza. W starszym osiedlu stawiano jeszcze kolejne budynki. Ostatnie bloki osiedla budowano jeszcze w 1970 r.

Na osiedlu Mickiewicza powstał niezwykły klimat. Dzięki zaangażowaniu władz spółdzielni - słynnego Kukuryki - powstała niezwykła społeczność mieszkańców, którzy dbali o swoje osiedle. LSM był chlubą miasta i był spółdzielnią otrzymującą różne nagrody. We wnętrzu, między blokami, powstało wiele zieleni i alejek, tak że bloki są zatopione w zielonym otoczeniu. Można powiedzieć, że to osiedle stanowi pewien niedościgniony wzorzec dla gęsto zabudowanych deweloperskich osiedli budowanych po 1989 r.

Gdy budowano osiedle Mickiewicza, praktycznie niedostępne były samochody osobowe. Z czasem ich ilość zaczęła powoli rosnąć, co doprowadziło do problemów parkingowych. Na obrzeżach osiedla pojawiły się garaże. Na szczęście miejsc parkingowych nie tworzono kosztem cennej zieleni między blokami.

Transport i komunikacja miejska

Pierwszą drogą, jaką poprowadzono w rejon dzielnicy Rury, była ulica Głęboka. W 1957 r. powstał odcinek do ul. Sowińskiego, był on początkowo brukowany. W 1959 r. powstał odcinek dwujezdniowy Sowińskiego - Filaretów, wyłożony kocimi łbami z zamiarem późniejszego wyasfaltowania. Była to pierwsza dwujezdniowa ulica w Lublinie. Prawdopodobnie w momencie jej zbudowania pojechała nią autobusowa linia 9 - pierwsza linia łącząca LSM z centrum. W 1960 r. powstał odcinek Głębokiej do al. Kraśnickiej, a także pierwsza część ul. Filaretów. Nową ulicą pojechała autobusowa linia 5 do centrum. W 1962 r. ul. Głęboka otrzymał asfalt. Był on jednak złej jakości i rozsypał się po zimie w wyniku przymrozków, przez co wymagał remontu. W 1962 r. na LSM pojechała poza linią 5 również linia 4. Czwórka i piątka nie jeździły długo do os. Mickiewicza, gdyż w 1963 r. uruchomiono linię trolejbusową i na LSM pojechały linie 23 i 24. W 1965 r. dołączyła do nich linia 21.

Za osiedlem Mickiewicza prawdopodobnie od 1962 r. poprowadzono ul. Wileńską, za którą w 1964 r. rozpoczęto budowę kolejnego osiedla LSM - os. Słowackiego. W 1965 r. ul. Wileńską poprowadzono linię 9, a potem, od 1966 r. również nr 10. Ten drugi numer jeździł na LSM do 1973 r.

Kolejną ważną ulicą, stanowiącą południową granicę os. Mickiewicza, była ul. Zana. Zbudowana w latach 1967-1968 ulica między Wileńską a Filaretów domknęła os. Mickiewicza od południa wraz z dodatkowym, dwujezdniowym odcinkiem ul. Filaretów. Wcześniej bowiem ul. Filaretów kończyła się na wysokości ul. Rymwida. Na ul. Zana zbudowano sieć trolejbusową, której obsługę rozpoczęto w 1969 r. Tym samym osiedle Mickiewicza było z 2 stron obsługiwane liniami trolejbusowymi.

Epizodycznie istniały jeszcze inne linie trolejbusowe obsługujące LSM, w tym istniejąca po 1966 r. linia 25. Z najważniejszych zmian, w 1973 r. zlikwidowano linię 23, linię 24 przenumerowano na 54, linia 21 - na 52, a linia 25 - na 55.

W 1976 r. na LSM pojawiła się popularna linia autobusowa 26, początkowo przez Wileńską, a od 1978 r. przez Filaretów. W wyniku budowy Czubów linia ta zostaje skierowana do obsługi nowych osiedli na południe od LSM.

W 1984 r. przenumerowano trolejbusy: 50 na 150, 52 na 152, 54 na 154, 55 na 155, 59 na 159.

Ok. 1995 r. na Filaretów pojawia się ważna linia autobusowa 31.

Jak można zaobserwować, z czasem większość linii trolejbusowych biegnąca z LSM do centrum zaczęła jeździć z ul. Zana. Dla przykładu, w 2005 r. były to linie: 150, 152, 155 i 158. Ulicą Filaretów jeździła wówczas jedynie linia trolejbusowa 152.

W 2006 r. zmieniono trasę linii 10 i zaczęła ona ponownie obsługiwać LSM przez Głęboką i Wileńską.

W 2007 r. uruchomiono linię trolejbusową na Głębokiej i Wileńskiej, którą pojechała linia 153. Zaś w 2015 r. linię 9 zastąpiły trolejbusy - późniejsze 159, a w 2019 r. linię 10 zastąpiły trolejbusy z numerem 150.

W osiedlu Mickiewicza jest tak dużo zieleni i drzew, że tylko zimą da się zrobić zdjęcie z widocznymi blokami.

Oryginalnego projektu punktowiec przy ul. Grażyny 17. Ten budynek z 1961 r. prezentował się bardzo nowocześnie w zestawieniu z niewiele starszymi blokami ZOR, np. ZOR Zachód przy Al. Racławickich.

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł